အိမ်ခြံမြေ တိုက်ခန်း ငှားရမ်းခြင်း နှင့် အခွန်ကောက် ဥပဒေ

အိမ်ငှားထားလျှင် အခွန် ပေးဆောင်ရတယ်ဆိုတာ ဟုတ်ပါ သလားဟု မေးလာသဖြင့်ဤ ဆောင်းပါးကို ဗဟုသုတရဖွယ်အ ဖြစ်ရေး သား လိုက်ပါသည်။

 

အိမ်ငှားထားခြင်း

အထူးသဖြင့် မြို့ကြီးပြကြီး များတွင် လာရောက်အလုပ်လုပ် ကိုင်နေသူများသည် နေထိုင်ရန်အ ခက်အခဲရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် အိမ်ခန်းများတွင် ငှားရမ်းနေထိုင် ကြရသည်။ ယခုအခါ တိုက်ခန်း ငှားရမ်းခများကြီးမြင့်လာသဖြင့် သုံး၊လေး၊ ငါးယောက်စုပေါင်းကာ ငှားရမ်းနေထိုင်လာကြရသည်။

နယ်မှရန်ကုန်သို့လာ ရောက်၍အလုပ် လုပ်ကိုင်နေသူ တစ်ရွာတည်းနေရပ်ဆွေရပ်မျိုး အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးလေးများ သည် တိုက်ခန်း တစ်ခုတည်းတွင် စုပေါင်းငှားရမ်းနေထိုင်ကြသည် များရှိလာကြပြီဟု ကြားသိရပါ သည်။

ငွေအရင်းအနှီးမြှုပ်နှံထား သော တိုက်ခန်းပိုင်ရှင်များကလည်း နေ့ဖက်တွင် အလုပ်သွားပြီး ညမှပြန် အိပ်ကြသည့်သူများကို ငှားရမ်း ရခြင်း သည် မိသားစု တစ်စုကို ငှားရမ်းထား ခြင်းကဲ့သို့ တာဝန်မရှိဘဲ ပို၍အဆင် ပြေသည်ဟုဆိုပါသည်။

တစ်ဆက်တည်းမှာပင် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဥပဒေအရ နိုင်ငံခြားသားများ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပြုလာကြပေ သည်။ နိုင် ငံခြား သား များ နေထိုင်ရန်နှင့် ကုမ္ပဏီရုံးခန်းများဖွင့်ရန် နေရာ လိုလာကြသည်။

အထူးသဖြင့် ကျယ်ဝန်း သော ခြံနှင့်အိမ်များရှိသည့် (ဥပမာ-ရန်ကုန်မြို့ရှိ အင်းလျားလမ်း၊ အင်းလျားမြိုင်လမ်း၊ ဖိုးစိန်လမ်း၊ မနော် ဟယ်ရီလမ်း) နေရာများတွင် ကုမ္ပဏီရုံးခန်းများ၊ ငှားရမ်းလာကြ သည်။ ငှားရမ်းခကို မြန်မာကျပ် ငွေနှင့်ဖြစ်စေ၊ အမေရိကန်ဒေါ် လာငွေကြေးဖြင့်ဖြစ်စေပေးချေ ငှားရမ်းကြပေသည်။

ဤတွင် ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေ အရ တစ်နှစ်ငှားရမ်းခဝင်ငွေများ အခွန်စည်းကြပ်ရန် သတ်မှတ် ထားသည့် နှုန်းထားအတွင်းကျ ရောက်ပါက ယင်းငှားရမ်းခဝင်ငွေ အပေါ် အခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံ သွားမည် ဖြစ်သည်။

 

ဝင်ငွေခွန်စည်းကြပ်ခြင်း

၂ဝ၁၅ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စု၏ အခွန်အကောက်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၉(ခ)တွင် ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေ၌ မည်သို့ပြဋ္ဌာန်းစေကာမူ မည်သူမ ဆို မြေငှားရမ်းခြင်း၊ အဆောက်အ အုံငှားရမ်းခြင်း၊ အခန်းငှားရမ်းခြင်း တို့မှ ရရှိသော စုစုပေါင်းငှားရမ်းခ ရငွေအပေါ် ပုဒ်မ ၆ နှင့်ပုဒ်မ ၆ (က)အရ သက်သာခွင့်များနုတ် ပယ်ပြီး ကျန်ငွေအပေါ် (၁ဝ) ရာ ခိုင်နှုန်းဖြင့် ဝင်ငွေခွန်သီးခြား စည်း ကြပ်ရမည် ဟုပြဋ္ဌာန်းထားပေ သည်။

 

နုတ်ပယ်ခွင့်ပြုသည့်သက်သာခွင့်

၂ဝဝ၆ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေ ခွန် ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့် ဥပ ဒေပုဒ်မ ၆ (က) အရ အခွန်ထမ်း တစ်ဦးချင်း ပုဂ္ဂိုလ်အတွက် အခြေ ခံခွင့်ပြု ထားသည့် သက်သာခွင့် ပြုငွေ၊ အခွန်ထမ်း၏ အိမ်ထောင် ဖက်နှင့် သားသမီးများအတွက် ခွင့် ပြုထားသည့် သက်သာခွင့်ပြုငွေ တို့ကို စုစုပေါင်း ငှားရမ်းခငွေထဲမှ နုတ်ပယ်ခွင့်ရှိသည်။

သက်သာခွင့်ပြုငွေကို ဘဏ္ဍာရေးနှင့်အခွန်ဝန်ကြီးဌာန သည် အစိုးရအဖွဲ့၏ သဘောတူ ညီချက်ဖြင့် အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ကာ သတ်မှတ်ခွင့်ရှိ ကြောင်း ဝင်ငွေခွန် ဥပဒေပုဒ်မ (၆)တွင် ပြဋ္ဌာန်းထားပေသည်။

နုတ်ပယ်ခွင့်ရှိသည့် သက်သာခွင့် နှုန်းထားများ

(က) သက်ဆိုင်ရာဝင်ငွေနှစ် အတွင်း စုစုပေါင်းရရှိသော ငွေအ နက်မှ အခြေခံသက်သာခွင့်အဖြစ် ဝင်ငွေ၏ ၂ဝ ရာခိုင်နှုန်း။
(ခ) မိမိနှင့် အတူနေသည့် သို့ မဟုတ် မိမိက စရိတ်ထောက်ပံ့ ထားရသည့် အိမ်ထောင်ဖက်တစ် ဦးတည်းဖြစ်ပြီး အိမ်ထောင်ဖက်က ထိုဝင်ငွေနှစ်အတွင်း ဝင်ငွေခွန် စည်းကြပ်သင့်သည့် ဝင်ငွေမရရှိ သူဖြစ်လျှင် ထိုအိမ်ထောင်ဖက်အ တွက် သက်သာခွင့် ကျပ် ငါးသိန်း။
(ဂ) သားသမီးအရင်း၊ လင်ပါ၊ မယားပါ သားသမီးနှင့် ဥပဒေနှင့် အညီမွေးစားသည့် သားသမီးဖြစ် ပြီး၊ အိမ်ထောင်မရှိသူ၊ ဝင်ငွေခွန် စည်းကြပ်သင့်သည့် ဝင်ငွေမရရှိ သူ၊ အသက် (၁၈) နှစ်ပြည့်ပြီး ဖြစ် သော်လည်း အချိန်ပြည့် ပညာ သင်ကြားလျက်ရှိသူတို့အတွက် တစ်ဦးလျှင် ကျပ်သုံးသိန်းစီကို နုတ်ပိုင်ခွင့် ရှိပေသည်။

(အပိုဒ် (ခ)နှင့် (ဂ)တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဝင်ငွေခွန်စည်း ကြပ်သင့်သည့် ဝင်ငွေမရရှိသူဆို သည်မှာ ဝင်ငွေနှစ်တစ်နှစ်တွင် ဝင်ငွေကျပ်သိန်း ၂ဝ မရရှိသည့် သူကို ဆိုလိုသည်။)

ထို့ကြောင့် အိမ်ငှားထား သည့် မြေရှင်သို့မဟုတ် အိမ်ရှင်သည် မြေငှားရမ်းခြင်း၊ အဆောက်အအုံ ငှားရမ်းခြင်း၊ အခန်းငှား ရမ်း ခြင်းတို့ဖြင့် နှစ်တစ်နှစ်အတွင်း ရရှိ သည့် ဝင်ငွေထဲမှ အထက်ဖော်ပြ ပါသက်သာခွင့်များကို နုတ်၍ ကျန်ရှိသော ဝင်ငွေ မှာ ငွေ ကျပ် သိန်းနှစ်ဆယ်ထက်ပိုပါက ထိုပိုငွေ အပေါ် (၁ဝ) ရာခိုင်နှုန်း ဝင်ငွေ ခွန်ထမ်းဆောင်ရမှာ ဖြစ်ပေ သည်။

ထို့ပြင်ဆက်စပ်၍ ၂ဝ၁၅ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စု၏ အခွန်အ ကောက် ဥပဒေအရ မြေနှင့် အ ဆောက်အအုံငှားရမ်းခြင်း ဝန် ဆောင် မှုလုပ်ငန်းတွင် ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် ပေးဆောင်ရ မည့် ပြဋ္ဌာန်းချက်များကိုလည်း သိ ထားရန် လိုအပ်ပေသည်။

 

ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်

၂ဝ၁၅ ခုနှစ် ပြည်ထောင်စု၏ အခွန်အကောက်ဥပဒေ ပုဒ် မ (၁၁) ပုဒ်မခွဲ (ဆ)အရ၊ နေအိမ် ခန်း ငှားရမ်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြေ ငှား ရမ်းခြင်း၊ အဆောက်အအုံတစ် ခုလုံး ငှားရမ်းခြင်း လုပ်ငန်းတွင် ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ငှားရမ်းခ ငွေ ကျပ်သိန်းနှစ်ရာ ထက်ကျော် လွန်ရရှိပါက ရငွေအပေါ်ကုန် သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် (၅) ရာ ခိုင်နှုန်း ထမ်းဆောင်ရမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားပေသည်။

ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်ဆို သည်မှာ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ နှင့် ပတ်သက်၍ စားသုံးသူ၊ သုံးစွဲ သူတို့က ပေးဆောင်ရသော အခွန် အခဖြစ်သည်။

ဥပမာအားဖြင့်- စား သောက်ဆိုင်ကြီးများတွင် စားသုံးသူ၏ ကုန်ကျငွေအပေါ် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် ၅ ရာခိုင် နှုန်း ကောက် ခံခြင်း တယ်လီဖုန်း ငွေဖြည့်ကတ်များသုံးစွဲရာတွင် ဝန် ဆောင်ခကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲသူထံ မှ ကောက် ခံခြင်းကဲ့သို့ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် အိမ်ငှားနေထိုင် သူအနေဖြင့် ငှားရမ်းခငွေမှာ တစ် နှစ်လျှင်ငွေကျပ်သိန်းနှစ်ရာကျော်ပါ က ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် ငှားရမ်းခငွေအပေါ် ၅ ရာခိုင်နှုန်း ထမ်းဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ပုံစံအားဖြင့် မြေသို့မဟုတ် အဆောက်အအုံတစ်ခုလုံးကို ငှားရမ်းအသုံးပြုရာတွင် ငှားရမ်းခတစ်လလျှင် ငွေကျပ်သိန်း ၂ဝ ဖြင့် ငှားရမ်း သည်ဆိုပါက အိမ်ငှားဖြစ် သူမှ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန်အဖြစ် တစ်လလျှင် ငွေကျပ် တစ်သိန်း ဆောင်း၍ ငွေကျပ် ၂၁ သိန်းကို အိမ်ရှင် သို့ပေးရမည်ဖြစ်ပြီး အိမ် ရှင်မှ လစဉ်ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ငွေကျပ်တစ်သိန်းကို သက်ဆိုင်ရာ အခွန်ရုံးသို့ပေးသွင်းရမည်ဖြစ် သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် မြေငှားရမ်းခြင်း၊ အဆောက်အအုံ ငှားရမ်းခြင်း ဝန်ဆောင်မှုကိစ္စရပ် အတွက် တစ်နှစ်အတွင်း ငှားရမ်း ခငွေစုစုပေါင်းမှာ ငွေကျပ်သိန်း နှစ်ရာထက်ကျော်လွန်ခဲ့သော ငှားရမ်းခငွေပေါ်တွင် ကုန်သွယ်လုပ် ငန်းခွန်အဖြစ် ၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ‘ငှားရမ်း နေထိုင်သူ’က ထမ်း ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ဝင်ငွေခွန်အနေဖြင့်မြေ၊ အဆောက်အအုံ တိုက်ခန်းတို့ကို ငှားရမ်းခြင်းမှ “ဝင်ငွေရရှိသူ (မြေရှင် သို့မဟုတ် အိမ်ရှင်) သည် တစ်နှစ် အတွင်း ရရှိသည့် ငှားရမ်းခငွေအပေါ် သက်သာခွင့်များနုတ် ပယ်ပြီး ကျန်ငွေမှာ ငွေကျပ်သိန်း နှစ်ဆယ်ထက်ပိုပါက ပိုငွေ အပေါ် ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်း ဝင်ငွေခွန် ထမ်း ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဗဟုသု တအဖြစ် ရေးသားလိုက်ပါသည်။

 

ထီယု (ဥပဒေ အတိုင်ပင်ခံ)
Credit to: ‌ဈေးကွက်ဂျာနယ်