တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်များကို မှတ်ပုံတင်ရန် လို အပ်ပါသလား

တိုက်ခန်း အရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်များကို မှတ်ပုံတင်ရန် လို အပ်ပါသလား

မိတ်ဆွေတစ်ဦးက တိုက်ခန်းကို အပျောက်စနစ်ဖြင့် ဝယ်ယူရာတွင် စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင်ရုံး၌ မှတ်ပုံတင် စာချုပ်ချုပ် ဆိုရန် လိုအပ်ပါသလားဟု မေး မြန်းဆွေးနွေးလာသဖြင့် ဤ ဆောင်းပါးကို ဗဟုသုတအဖြစ် ရေးသားလိုက်ပါသည်။

မြေနှင့် အဆောက်အအုံကိုဝယ် ခြင်း

စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင် အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၇ (၁)တွင် တန်ဖိုး ငွေတစ်ရာကျပ်အ ထက်ရှိသော မရွှေ့မပြောင်းနိုင် သော ပစ္စည်းရောင်းချသည့် စာချုပ် ချုပ်ဆိုလျှင် မဖြစ်မနေမှတ် ပုံတင်ချုပ်ဆိုရမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်း ထားပါသည်။ ထို့ကြောင့် မြေနှင့် အဆောက်အ အုံကို ဝယ်ယူလျှင် မဖြစ်မနေမှတ်ပုံတင် အရောင်း စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုရပေသည်။ သို့မှ သာ အရောင်းအဝယ်အထမြောက် မည်ဖြစ် သည်။

အပျောက်စနစ်ဖြင့် တိုက်ခန်းဝယ် ယူခြင်း

အပျောက်စနစ်ဖြင့် တိုက်ခန်းဝယ်ယူခြင်းသည် တိုက်ခန်း တွင် လက်ရှိ ငှားရမ်းနေထိုင်သူက အခြားသူတစ်ဦးအား နေထိုင်ပိုင် ခွင့်ကို တန်ကြေးသတ်မှတ်၍ လွှဲ ပြောင်းရောင်းချခြင်းဖြစ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် တိုက်ခန်းအား ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မဟုတ်ဘဲ အပျောက် စနစ်ဖြင့် ငှားရမ်းနေထိုင်ခြင်းဖြစ် သည်။ မြေရှင်အား ငှားရမ်းနေ ထိုင်ခပေးရခြင်းဖြစ်သည်။

ထိုသို့ အပျောက်စနစ်ဖြင့် ငှားရမ်းနေထိုင်သည့်အခါ တိုက် ခန်းအရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ် ကို ချုပ်ဆိုလေ့ရှိပါသည်။

ကတိစာချုပ်

ပဋိညာဉ် ဥပဒေအရ ကတိစာချုပ်များသည် ပဋိညာဉ် များသာဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကတိစာချုပ်တွင် ချုပ် ဆိုသူနှစ် ဦးနှစ်ဖက် အပြန်အလှန် အကျိုးပြုချက် တစ်နည်းအားဖြင့် အပြန်အလှန်ပေးရန်နှင့် ရရှိရန် အချက်အလက်များ ပါရှိရမည်ဖြစ် သည်။ သို့မှသာ ဥပဒေနှင့် ညီ ညွတ်သည့် တည်မြဲခိုင်မာသော ကတိစာချုပ်များဖြစ်ပြီး တရားဝင် အတည်ပြုပေးနိုင်သော ပဋိညာဉ် ဖြစ်ပေ မည်။

တံဆိပ်ခေါင်းလုံလောက်စွာကပ် ရခြင်း

ကတိစာချုပ်များတွင် တံဆိပ်ခေါင်းခွန် ဥပဒေအရ သတ်မှတ်ထားသော အခွန်တံဆိပ်ခေါင်း များကို ပြီးပြည့်စုံစွာ ကပ်ရမည် ဖြစ်သည်။

‘ဦးလှရွှေနှင့် ဥက္ကဋ္ဌပြည်သူ့ပုလဲနှင့် ငါးလုပ်ငန်းအဖွဲ့၊ ၁၉၈ဝ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ တရားစီရင်ထုံး စာမျက်နှာ ၅၈’ အမှုတွင် တံဆိပ် ခေါင်း ဥပဒေပုဒ်မ ၃၅ ၌ တံဆိပ် ခေါင်းလုံလောက်စွာကပ်မထား သော ကတိစာချုပ်များကို တရား ရုံးတော်က သက်သေခံအဖြစ် လက်မခံရဟု ပြဋ္ဌာန်းထားကြောင်း ထုံးဖွဲ့ထားပေသည်။

ထို့ကြောင့် ဥပဒေနှင့်အညီ တံဆိပ်ခေါင်းခွန်လုံလောက်စွာ ကပ်မထားသော ကတိစာချုပ်များ သည် တရားဝင် အတည်မပြုနိုင် သဖြင့် အခွန်တံဆိပ်ခေါင်းများကို ပြီးပြည့်စုံစွာထမ်းဆောင်ပြီး ကတိ စာချုပ်များ ချုပ်ဆိုကြရန် အထူး သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။

၂ဝ၁၄ ခုနှစ် တံဆိပ် ခေါင်း အက်ဥပဒေကို ပြင်ဆင်သည့် ဥပဒေတွင် ကတိစာချုပ် များ ချုပ်ဆိုရာ၌ အခွန်တံဆိပ် ခေါင်း သုံးရာကျပ် ထမ်းဆောင်ရ မည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားပေသည်။

တိုက်ခန်းအရောင်းအဝယ် ကတိ စာချုပ်များနှင့် မှတ်ပုံတင်ခြင်း

တိုက်ခန်းများ အပျောက်စနစ်ဖြင့် လွှဲပြောင်းရောင်းချကြရာတွင် စာချုပ်စာတမ်းမှတ်ပုံတင် အက်ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းချက်ပါ မရွှေ့မပြောင်းနိုင်သော ပစ္စည်းလွှဲ ပြောင်း ရောင်းချရာ၌ မှတ်ပုံတင် စာချုပ်အဖြစ် ချုပ်ဆိုရန် သတ် မှတ်ထားသော ပစ္စည်းတန်ဖိုး ငွေ ကျပ် တစ်ရာ အထက်တွင်ရှိနေကြ ပေသည်။

ထို့ကြောင့်တိုက်ခန်း အ ရောင်းအဝယ်ကတိစာချုပ်များကို မှတ်ပုံတင်စာချုပ်အဖြစ် ချုပ်ဆိုရန်လို၊ မလိုဆိုသည့် ပြဿနာဖြစ်လာ တော့ သည်။

ဤသည်နှင့် ပတ်သက်၍ တရားရုံးချုပ်မှာ ‘ဦးအေဝမ်းခေါ် ဦးမြတ်စိုးနှင့် ဒေါ်ရာဘီယာ (၄င်း ၏ ကိုယ်စားလှယ်စာရသူမလှမြင့်) ၁၉၈၆ ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံတရားစီ ရင်ထုံး စာမျက်နှာ ၁၂၈’ အမှု တွင် လမ်းညွန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။

ယင်းအမှု၌ ဦးအေဝမ်းက ဒေါ်ရာဘီယာအပေါ် အိမ်ငှားတာဝန်ဖောက်ဖျက်မှုဖြင့် တိုက်ခန်းမှ ဖယ်ရှားပေးရန် အိမ်နှင်လို မှု စွဲဆို ခဲ့သည်။ ဒေါ်ရာဘီယာက မူလ အိမ်ငှားဦးမြဟန်ဆိုသူထံမှ အပျောက်ငွေ သုံးသောင်းသုံး ထောင်ကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူထားသော အခန်းဖြစ်ကြောင်း တိုက်ခန်းအ ရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်ကို သက်သေခံအဖြစ် တရားရုံးတော် သို့ တင်သွင်းခဲ့သည်။

ဦးအေဝမ်းက အဆိုပါ တိုက်ခန်းအရောင်းအဝယ် ကတိ စာချုပ်သည် မရွှေ့မပြောင်းနိုင် သော ပစ္စည်းဖြစ်သည့် တိုက်ခန်း ကို တန်ဖိုးငွေသုံးသောင်းသုံး ထောင်ဖြင့် ရောင်းချထားသော စာ ချုပ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် စာချုပ် စာတမ်းမှတ်ပုံတင် အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၇ (၁) ပိုဒ်ခွဲ (ဃ) အရ မှတ်ပုံမတင်မနေရသော စာချုပ် အမျိုးအစားတွင် ပါရှိသော စာချုပ် ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ မှတ်ပုံမတင်မနေ ရဖြစ်သော စာချုပ်ကို မှတ်ပုံမတင် ဘဲ ချုပ်ဆိုထားသဖြင့် သက်သေခံ အဖြစ် လက်မခံသင့်ကြောင်း ကန့် ကွက်သည်။ မူလမြို့နယ် တရားရုံးက တိုက်ခန်းအရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်ကို သက်သေခံအဖြစ် လက်မခံကြောင်း အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ ပြီး တိုင်းတရားရုံးတော်က သက် သေခံအဖြစ် လက်ခံခဲ့သဖြင့် ဦးအေဝမ်းမှ တရားရုံးချုပ်သို့ ပြင် ဆင်မှုအဖြစ် ဝင်ရောက်လာသော အမှုဖြစ်သည်။

တရားရုံးချုပ်က သုံးသပ် ဆုံးဖြတ်သည်မှာ တိုက်ခန်းအ ရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်၌ ‘ဦး မြဟန်က မိမိ ပိုင်ဆိုင်သော တိုက် ခန်းကို ဒေါ်ရာဘီယာအားငွေကျပ် သုံးသောင်း သုံးထောင်ဖြင့် ၅-၁ဝ-၁၉၈ဝ နေ့တွင်အပြီး အပိုင် လွှဲ ပြောင်းရောင်းချလိုက်သည်။ တိုက် ခန်းအမည်ပြောင်းပေးရန် တာဝန် ယူသည်။ တိုက်ခန်းနှင့် ပတ်သက် ၍ နောက်နောင် ပြဿနာတစ်စုံ တစ်ရာ ပေါ်ပေါက်လာပါက ရောင်း သူဦးမြဟန်က မိမိစရိတ် ဖြင့် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးပါ မည်’ဟု ပါရှိသည်။

ဒေါ်ရာဘီယာ၏ ကိုယ်စားလှယ်ရသူ မလှမြင့်က အဆောက်အအုံ ပိုင်ရှင် ဒေါ်မြဆင့်အား တိုက်ခန်းအမည်ပြောင်းခအဖြစ် ဦးမြဟန်မှ ငွေကျပ်ခြောက်ရာတိတိ ကို ‘ကတိစာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီး နောက် ပိုင်းမှ’ ပေးခဲ့ကြောင်း ထွက်ဆိုထား သည်။

သို့ဖြစ်၍ မြေရှင်ဒေါ်မြ ဆင့်က ဒေါ်ရာဘီယာကို တိုက် ခန်းအမည်ပြောင်းကာ အိမ်ငှားအ ဖြစ် လက်ခံပြီးမှ လွှဲပြောင်းရောင်း ချခြင်း အထမြောက်သည့် အဆင့် သို့ ရောက်ရှိမည်ဖြစ်သည်။

ယခုအမှုအခြေအနေမှာ အချင်းဖြစ်တိုက်ခန်း ‘အရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုစဉ် အချိန်က’ အချင်းဖြစ်တိုက်ခန်း၌ နေ ထိုင်ခွင့်ကို ဦးမြဟန်က ဒေါ်ရာဘီယာအား လွှဲပြောင်းမှုမပြီး မြောက်သေးဘဲ ကတိပဋိညာဉ် အ ဆင့်တွင်ပင် ရှိနေသေးသဖြင့် ယင်းစာချုပ်ကို တိုက်ခန်းအရောင်း အဝယ် ကတိစာချုပ်ဟု အမည် တပ်ချုပ်ဆိုခြင်းဖြစ်၍ မှတ်ပုံတင် အက်ဥပဒေအရ မှတ်ပုံတင်ရန် မလိုဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။

ထို့ကြောင့် တိုက်ခန်း အ ရောင်းအဝယ် ကတိစာချုပ်များသည် မှတ်ပုံတင်ရန် မလိုအပ် ကြောင်း ဗဟုသုတအဖြစ် ရေး သားလိုက် ပါသည်။

ထီယု (ဥပဒေ အတိုင်ပင်ခံ)
Credit to: ‌ဈေးကွက်ဂျာနယ်