တစ်သက်တာ အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်နှင့် စာချုပ်စာတမ်း မှတ်ပုံတင် ဥပဒေ
အချို့သူများသည် မိမိတို့ ၏ ဆွေမျိုး၊ မိတ်သင်္ဂဟတို့အား မိမိတို့ပိုင် သို့မဟုတ် မိမိတို့ လက် ရှိဖြစ်သည့် မြေ၊ အဆောက်အအုံ၊ တိုက်ခန်းတို့၌ မေတ္တာဖြင့် နေခွင့် ပြုတတ်ကြသည်။ မကြာသေးမီရက်ပိုင်းက စာရေးသူ၏ မိတ်ဆွေတစ်ဦးမှ “ဥပဒေမှာ တစ်သက် တာ နေထိုင်ခွင့်ပြုတယ်ဆိုတာရှိပါ သလား”ဟု မေးမြန်းလာပါသည်။ ဤအကြောင်းအရာသည် အိမ် ခြံ မြေ ရောင်းဝယ်၊ ငှားရမ်းခြင်း မ ဟုတ်သော်လည်း အိမ်၊ မြေ၊ တိုက် ခန်းများနှင့် သက်ဆိုင်နေသဖြင့် ဗဟုသုတအဖြစ် ရေးသားလိုက်ပါ သည်။
အခွင့်အမိန့် (Licence)
ဥပဒေအရ၊ မည်သူမဆို မိမိပိုင် (သို့မဟုတ်) မိမိလက်ဝယ် ရှိသည့် အဆောက်အအုံ၊ တိုက် ခန်းအား၊ အခြားသူအား မေတ္တာ ဖြင့် အခမဲ့နေထိုင်ခွင့် တစ်နည်း အားဖြင့် အခွင့်အမိန့်အရ နေထိုင် ခွင့်ပြုနိုင်ပေသည်။
“ဦးအုန်းမောင်နှင့် ဒေါ် သန်းညွန့် ၁၉၆၆ ခုနှစ် မြန်မာ နိုင်ငံ တရားစီရင်ထုံး စာမျက်နှာ ၁၃၄၅ “အမှုတွင် မရွှေ့မပြောင်း နိုင်သည့် ပစ္စည်းအပေါ် ပိုင်ရှင်၏ ခွင့်ပြုချက်အရ နေထိုင်သူမှာ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် လုံးဝရှိသူမဟုတ်၍ ပိုင်ရှင်က ကြည်ဖြူသလောက်သာ ထိုပစ္စည်းပေါ် ၌ နေထိုင်ခွင့်ရှိ သည်။ ပိုင်ရှင်အနေဖြင့် ၄င်း၏ ခွင့်ပြုချက်ကို အချိန်မရွေး ရပ်စဲ နိုင်သည်။ ယင်းသို့ရပ်စဲလိုက်လျှင် ခွင့်ပြုချက် အရ နေထိုင်သူသည် ပစ္စည်းပေါ်မှာ မထွက်ခွာလို ကြောင်း မခုခံနိုင်ပေဟု လမ်းညွန် ဆုံးဖြတ်ထားသည်ကို တွေ့ရပါ သည်။
နှစ်အကန့်အသတ်မရှိ အခမဲ့နေ ထိုင်ခွင့်
အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ပြုသူက အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ကို ပြန်လည် ရုပ်သိမ်းပြီး မြေ၊ အဆောက်အအုံ၊ တိုက်ခန်းတို့မှ ဖယ်ရှားပေးရန် တရားစွဲဆို သည့်အခါ နေထိုင်ခွင့်ရထားသူက မိမိအား နှစ်အကန့်အသတ်မရှိ အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ပြုထားသည်ဟု ထုချေတတ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နှစ်အကန့်အသတ်မရှိ နေထိုင်ခွင့်ဆိုသည့် စကားရပ်အဓိပ္ပာယ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆို သုံးသပ်ထားသည့် စီရင်ထုံးရှိပေသည်။
“ဦးသန်းမောင်ပါ နှစ်ဦးနှင့် ဒေါ်ကြည်ကြည် (ကွယ်လွန် သူ ဒေါ်ကြည်ကြည်၏ တရားဝင် ကိုယ်စားလှယ် ဒေါ်မိမိပါ လေးဦး) ၁၉၉၇ ခုနှစ်၊ တရားမ ပထမ အယူခံမှု အမှတ် ၁၈၊ ဗဟိုတရားရုံး၊ မန္တလေးရုံးထိုင်အမှုမှာ ဦးသန်း မောင်က ဒေါ်ကြည်ကြည်ပါလေး ဦးအပေါ် အခမဲ့ခွင့်ပြုထားသော နေအိမ်မှ ဖယ်ရှားထွက်ခွာပေးရန် စွဲဆိုသောအမှုဖြစ်သည်။
ဗဟိုတရားရုံးက သုံးသပ်ဆုံးဖြတ်သည်မှာ ယခုအမှုသည် ဦးသန်းမောင်က မိမိတို့သည် အချင်းဖြစ် မြေကွက်ကို ဒေါ်ကြည် ကြည်နှင့် မောင်နှမလေးဦးထံမှ မှတ်ပုံတင်စာချုပ်ဖြင့် ချုပ်ဆိုဝယ်ယူခဲ့ပြီး၊ ယင်းမြေကွက်ပေါ်တွင် မိမိတို့က အဆောက်အအုံ ဆောက် လုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒေါ်ကြည်ကြည်ပါ လေးဦးအား အခန်း သုံးခန်းတွင် အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ပြုခဲ့ ကြောင်း၊ ဒေါ်ကြည်ကြည်တို့သည် တောင် ဘက် ဝင်းထရံကို ဖျက်စီး ၍ လက်ဖက်ရည်နှင့် နံပြားဆိုင် ဖွင့်ကြောင်း၊ စျေးသည်များထံမှ အ ခကြေးငွေယူပြီး ပစ္စည်းသေတ္တာ များ အပ်နှံသည်ကိုလက်ခံ ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့်အကြောင်းကြားစာပေးပို့၍ ဒေါ်ကြည်ကြည်တို့အား တရားစွဲ ဆိုခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြ ထားသည်။
ဒေါ်ကြည်ကြည်တို့က ဦး သန်းမောင်နှင့် ကတိစာချုပ် ချုပ် ဆိုထားခဲ့ကြောင်း၊ ယင်း ကတိစာ ချုပ်တွင် ဒေါ်ကြည်ကြည်ပါ လေး ဦးကို အဆောက်အအုံ၏ တောင် ဘက်ဆုံးခန်း၌ အခမဲ့ နှစ်အကန့် အသတ်မရှိ နေထိုင်ခွင့်ပြုသည်ဆို သည့်အချက် ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် တရားစွဲဆိုခွင့်မရှိ ကြောင်း ထုချေသည်။
ဒေါ်ကြည်ကြည်တို့ တင်ပြ သော သက်သေခံ ကတိစာချုပ်အ ရ အခမဲ့နှစ် အကန့်အသတ်မရှိ နေထိုင်ခွင့်ပြုသည်ဆိုသည့် စကား ရပ်မှာနှစ်အပိုင်းအခြားကို ကန့် သတ်ထားခြင်းမပြုဟု ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။ ထာဝရနေထိုင်ခွင့်ပြု သည်ဟု ကောက်ယူ၍မရပေ။ နှစ် အပိုင်းအခြား ကန့်သတ်ခြင်းမရှိသဖြင့် အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းပြီးနောက် ဖယ်ရှား စေရန် တရားစွဲဆိုနိုသည်ဟု ဆုံး ဖြတ်ကာ ဦးသန်းမောင်စွဲဆိုသည့် အတိုင်း အနိုင်ဒီကရီချမှတ်ပေးခဲ့ သည်။
တသက်တာအခမဲ့နေထိုင်ခွင့်
တစ်ခါတစ်ရံ ခွင့်ပြုချက် ဖြင့် နေထိုင်သူများက မိမိတို့ကို အဆိုပါမြေ၊ အဆောက်အအုံ၌ တစ်သက်တာ အခမဲ့ နေထိုင်ခွင့် ပြု ခဲ့ကြောင်း ထုချေတတ်ကြသည်။
ဤသည်နှင့် ပတ်သက်၍ “ဦးသာရှိန်ပါ နှစ်ဦးနှင့် ကိုတင်လှ ပါ နှစ်ဦး ၁၉၆၇ ခုနှစ်၊ မြန်မာ နိုင်ငံတရား စီရင်ထုံး စာမျက်နှာ ၆၅ဝ” အမှုမှာ ဦးသာရှိန်နှင့် ဇနီး ဒေါ်ညွန့်ရီတို့က ကိုတင်လှနှင့် ဇနီး မသန်းထွေးအပေါ် မြေနှင့် အိမ်မှ အခမဲ့ ခွင့်ပြုနေထိုင်ခွင့်ကို ရုပ် သိမ်း၍ မြေနှင့်အိမ်ကို လက် ရောက်ပေးအပ်ရန် တရားစွဲဆို သော အမှုဖြစ်သည်။
တရားရုံးချုပ်က သုံးသပ် ဆုံးဖြတ်သည်မှာ အချင်းဖြစ်မြေကို ဦးသာရှိန်တို့က ဝယ်ယူပြီး အဆိုပါ မြေကွက်ပေါ်တွင် အိမ်ကြီး တစ်လုံးဆောက်လုပ်ရန်အတွက် သစ်ဝါးများသိုလှောင်ရန် ယာယီတဲတစ်လုံးကို မြို့နယ်ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့၏ ခွင့်ပြု ချက် ဖြင့် ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ယာယီ တဲ ဆောက်လုပ်ပြီး ဒေါ်ညွန့်ရီက ညီမအရင်းအဖြစ်သူ မသန်းထွေး နှင့် ခင်ပွန်း ကိုတင်လှကို ယင်း ယာယီတဲ၌ အခမဲ့နေထိုင်ခွင့်ပေး ထားသည်။
ကိုတင်လှတို့က နောက်ပိုင်းတွင် ယာယီတဲကို ပြုပြင်ကာ အိမ်ကြီးတစ်ဆောင်ဖြစ်အောင် ဆောက်လုပ်သဖြင့် အိ်မ်နှင်လိုမှု စွဲဆို ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုတင်လှတို့ က မိမိတို့ကို ဦးသာရှိန် ဇနီးမောင် နှံမှ အချင်းဖြစ်မြေပေါ်တွင် တစ် သက်တာ အမြဲတမ်းနေထိုင်ခွင့်ပြု သဖြင့် အချင်းဖြစ်မြေပေါ်၌ အ ဆောက်အအုံ အခိုင်အမာ ဆောက်လုပ်နေထိုင်ကြောင်း ထု ချေထားသည်။
ဤအမှုတွင် စဉ်းစားရမည့်အချက်မှာ ကိုတင်လှတို့က အချင်း ဖြစ်မြေပေါ်တွင် နေထိုင်သော အိမ်ကို မိမိတို့ ငွေဖြင့်ဆောက်လုပ် ထားသည်ဆိုသည့် အချက်သည် အဓိကအချက်မဟုတ်ပေ။
“တစ်နှစ်ထက် ကျော်လွန်၍ နေထိုင်ခွင့်ပေးခြင်းသော်လည်းကောင်း၊ တစ်နှစ်ပြီး တစ်နှစ်ဆက်၍ နေထိုင်ခွင့်ပေးခြင်းသော် လည်း ကောင်း၊ ပြုခဲ့လျှင် ပစ္စည်းလွှဲ ပြောင်းရေးအက်ဥပဒေပုဒ်မ ၉ အရ စာဖြင့်ရေးသားချက်ရှိရမည့် အပြင် ယင်းသို့ ရေးသားချက်ကို မှတ်ပုံတင် အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၇(၁)(ခ)အရ မှတ်ပုံတင်ရန်လည်း လိုသည်။ နှုတ်အားဖြင့် ခွင့်မပြုနိုင် ပေ။ ဤအမှုတွင် ယင်းသို့ပြု လုပ် ထားခြင်းမရှိသဖြင့် တစ်သက်တာ နေခွင့်ပေးသော အခွင့်အရေးမှာ တရားဥပဒေအရ ပျက်ပြယ်သည်ဟု ယူဆရ မည်ဖြစ်ကြောင်း” သုံး သပ်ပြီး ဦးသာရှိန်တို့အား အနိုင်ဒီ ကရီချမှတ်ပေးခဲ့ပေသည်။
ထို့ကြောင့် မြေ၊ အိမ်၊ တိုက်ခန်းတို့၌ တစ်သက်တာနေ ထိုင်ခွင့်ပြုသည်ဆိုလျှင် ယင်းအ ချက်ကို စာဖြင့်ရေးသားပြီး စာချုပ် စာတမ်း မှတ်ပုံတင်ရုံး၌ မှတ်ပုံတင်မှသာ ဥပဒေနှင့်အညီ တရားဝင်မည်ဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ပါက နေထိုင်ခွင့်ပြုသူ၏ ကြည်ဖြူသ လောက် သာ နေထိုင်ခွင့်ရမည်ဖြစ် ကြောင်း ဗဟုသုတအဖြစ် ရေး သားလိုက်ပါသည်။
ထီယု (ဥပဒေ အတိုင်ပင်ခံ)
Credit to: ဈေးကွက်ဂျာနယ်
